የመዲና ጊዜ ማህበራዊ ምስል፡ ከኢስላማዊ ታሪክ ግንዛቤዎች

የመዲና ዘመን በኢስላማዊ ታሪክ ውስጥ በማህበራዊም ሆነ በፖለቲካዊ መልኩ ለውጥ የሚያመጣ ምዕራፍ ነው። ይህ ዘመን የጀመረው ነቢዩ ሙሐመድ (ሶ.ዐ.ወ) እና ተከታዮቻቸው ከመካ ወደ ያትሪብ ሂጅራ ከተሰደዱ በኋላ ሲሆን ይህም በኋላ መዲና ተብሎ ይጠራ ነበር. ከተማዋ የሙስሊሞች መጠጊያ ሆነች፣ ገና ጅምሩ ሙስሊሙ ማህበረሰብ እምነታቸውን በአንፃራዊ ሰላም በተግባር የሚያሳዩበት እና አዲስ ማህበራዊ፣ ህጋዊ እና ስነ ምግባራዊ ስርዓት በኢስላማዊ መርሆዎች ላይ የተመሰረተ ነው።

1. የመዲና ዳራ

2. የመዲና ሕገ መንግሥት፡ አዲስ ማኅበራዊ ውል

• ማህበረሰብ እና ወንድማማችነት፡ ሰነዱ ለመዲና ሰዎች የጋራ ማንነትን አቋቁሟል፣ ይህም ሁሉም ፈራሚዎች ሙስሊሞች፣ አይሁዶች እና ሌሎች ጎሳዎች አንድ ብሄር ወይም ኡማህ መሰረቱ። የጎሳ ትስስር ቀደም ሲል ህብረተሰባዊ መዋቅርን እና ማንነትን
ን ይመራ ስለነበር ይህ በወቅቱ አብዮታዊ ጽንሰሀሳብ ነበር። የሃይማኖቶች ግንኙነት፡ ህገ መንግስቱ በመዲና ውስጥ የሚገኙ ሙስሊም ያልሆኑ ማህበረሰቦች የራስ ገዝነት እውቅና ሰጥቷል። የአይሁድ ነገዶች ሃይማኖታቸውን የመከተል እና የውስጥ ጉዳያቸውን እንደ ልማዳቸው የመምራት ነፃነት ነበራቸው። ካስፈለገም ለከተማው መከላከያ የበኩላቸውን አስተዋፅዖ ያደርጋሉ ተብሎ ይጠበቃል። የእርስ በርስ መከላከልና መደጋገፍ፡ የሕገ መንግሥቱ ዋነኛ ዓላማ ሰላምና ደህንነትን ማስፈን ነው። በፈራሚዎቹ መካከል እርስ በርስ እንዲከላከሉ ጠይቋል እና የአዲሱን ማህበረሰብ ታማኝነት አደጋ ላይ ሊጥሉ የሚችሉ የውጭ ግንኙነቶችን ይከለክላል።

3. ማኅበራዊ ድርጅት፡ አዲስ የሥነ ምግባር ምሳሌ

በመዲና እስልምና መመስረትን ተከትሎ ከተማዋ በማህበራዊ አደረጃጀቷ ላይ ትልቅ ለውጥ በማሳየቷ ከእስልምና በፊት ከነበሩት የጎሳ ስርአቶች ወጥታ ኢስላማዊ የስነምግባር እና የሞራል መርሆዎችን ማዕከል ባደረገ አዲስ ማዕቀፍ ውስጥ ገብታለች። የነብዩ መሐመድ ትምህርቶች እና አመራር ማህበራዊ ግንኙነቶችን በተለይም ከፍትህ፣ እኩልነት እና የጋራ ሃላፊነት አንፃር ገልፀውታል። 3.1 ጎሳ ለኡማህተኮር ማህበር

ከእስልምና በፊት የአረብ ማህበረሰብ በዋነኛነት የተመሰረተው በጎሳ ትስስር ላይ ሲሆን ይህም የአንድ ሰው ታማኝነት ከማህበረሰቡ ሰፋ ያለ ፅንሰሀሳብ ይልቅ ለጎሳው ነበር። እስልምና የጎሳ እና የጎሳ ልዩነት ምንም ይሁን ምን ለሙስሊሙ ኡማ (ማህበረሰብ) ታማኝነት የሆነበት አዲስ ማህበራዊ ስርዓት እንዲኖር በመደገፍ እነዚህን ክፍፍሎች ለማለፍ ፈለገ። ይህ ሥር ነቀል ለውጥ ነበር፣ በተለይም በጎሳ ፉክክር ለረጅም ጊዜ በተከፋፈለው ማህበረሰብ ውስጥ።

ምእመናን ወንድማማቾች ናቸው፤ በወንድሞቻችሁም መካከል ታረቁ። ታዝኑላችሁም ዘንድ አላህን ፍሩ። (ሱረቱሁጁራት 49፡10)።

በማህበራዊ ፍትህ ላይ ያለው ኢስላማዊ አፅንዖት የነቢዩ ማሻሻያ ወሳኝ አካል ነበር።መዲና ውስጥ በቅድመእስልምና አረቢያ ውስጥ የኢኮኖሚ ልዩነት፣ ብዝበዛ እና ድህነት ተስፋፍቶ የነበሩ ጉዳዮች ነበሩ። ሀብት በጥቂት ኃያላን ጎሳዎች እጅ ላይ ያተኮረ ሲሆን ሌሎች ደግሞ በሕይወት ለመትረፍ ይታገሉ ነበር። እነዚህን ኢፍትሃዊ ድርጊቶች ለመቅረፍ እና የበለጠ ፍትሃዊ ማህበረሰብ ለመፍጠር ቁርኣንና የነብዩ አስተምህሮዎች መርሆች አስቀምጠዋል።

ዘካ (ምጽዋት)

ቁርዓን የዘካን አስፈላጊነት በበርካታ አንቀጾች ላይ አፅንዖት ሰጥቷል፡

ሶላትንም ስገዱ ዘካንም ስጡ። ከመልካምም ነገር ሁሉ ለነፍሶቻችሁ ትቀበላላችሁ አላህ ዘንድ ታገኙታላችሁ። (ሱረቱል በቀራህ 2፡110)።

ዘካ ሃይማኖታዊ ግዴታ ብቻ ሳይሆን በማህበረሰቡ ውስጥ የሃላፊነት ስሜት እና መደጋገፍን ለማጎልበት ያለመ ማህበራዊ ፖሊሲ ነበር።

ከወለድነጻ ኢኮኖሚ

የኦሪባ(አራጣ) ክልከላ በመዲና ወቅት የተደረገ ሌላው ጉልህ የኢኮኖሚ ማሻሻያ ነው። ከእስልምና በፊት በነበረው አረቢያ ገንዘብ አበዳሪዎች ብዙ ጊዜ የተጋነነ ወለድ ያስከፍላሉ፣ ይህም ለድሆች መበዝበዝ ምክንያት ይሆናል። እስልምና ሪባን ይከለክላል፣ በፋይናንሺያል ግብይቶች ውስጥ ፍትሃዊ መሆንን የሚያበረታታ እና የበለጠ ሥነምግባራዊ የኢኮኖሚ ሥርዓትን ያበረታታል። 3.3 የሴቶች ሚና በማህበረሰብ ውስጥ

በመዲና ወቅት የሴቶችን ደረጃ በተመለከተ ከፍተኛ ተሀድሶዎች ታይተዋል። ከእስልምና በፊት፣ በአረብ ማህበረሰብ ውስጥ ያሉ ሴቶች ጋብቻን፣ ውርስን፣ ወይም ማህበራዊ ተሳትፎን በተመለከተ ብዙም ምንም አይነት መብት ሳይኖራቸው እንደ ንብረት ይቆጠሩ ነበር። እስልምና የሴቶችን ደረጃ ከፍ ለማድረግ ፈልጎ ነበር ፣በወቅቱ ከዚህ ቀደም ታይቶ የማይታወቅ መብትና ጥበቃ እንዲደረግላቸው አድርጓል።

ትዳር እና የቤተሰብ ህይወት

ከታወቁት ተሀድሶዎች አንዱ በጋብቻ ተቋም ውስጥ ነበር። ቁርአን የጋብቻ ስምምነትን ጽንሰሀሳብ አቋቋመ, ሴቶች የጋብቻ ሀሳቦችን የመቀበል ወይም አለመቀበል መብት ነበራቸው. በተጨማሪም በሚከተለው ጥቅስ ላይ እንደተገለጸው ሚስቶችን በደግነትና በአክብሮት መያዝ አስፈላጊ መሆኑን አጽንኦት ሰጥቷል።

ከነሱም ጋር በመልካም ኑር (ሱረቱኒሳእ 4፡19)።

የውርስ መብቶች

ሌላ ለውጥ የሚያመጣ ለውጥ በውርስ አካባቢ ነበር። ከእስልምና በፊት ሴቶች በአጠቃላይ ንብረትን ከመውረስ ተገለሉ። ነገር ግን ቁርኣን ለሴቶች የተለየ የውርስ መብት ሰጥቷቸዋል፣ ይህም ከቤተሰባቸው ሀብት የተወሰነ ድርሻ እንዲኖራቸው በማድረግ ነው (ሱረቱኒሳእ 4፡712)።

እነዚህ ለውጦች የሴቶችን ማህበራዊ አቋም ከማሻሻል ባለፈ የበለጠ ኢኮኖሚያዊ ደኅንነት እና በራስ የመመራት ዕድል እንዲኖራቸው አድርጓል።

4. ፍትህ እና የህግ ማሻሻያዎች

በመዲና ዘመንም በኢስላማዊ መርሆች ላይ የተመሰረተ የህግ ስርዓት ተዘርግቷል። ነቢዩ ሙሐመድ (ሶ.ዐ.ወ) እንደ መንፈሳዊ እና ፖለቲካዊ መሪ ሆነው ፍትሃዊ አሰራርን በማስፈን እና አለመግባባቶችን በቁርኣን እና አስተምህሮአቸው መሰረት ፈትተዋል።

ከናንተ በፊት የነበሩት ሰዎች የተበላሹት በድሆች ላይ ህጋዊ ቅጣት ስለሚቀጡና ባለጸጎችን ይምራሉና ነፍሴ በእጁ በሆነው በእርሱ ነው! የሙሐመድ ልጅ ፋጢማ ብትሰርቅ ኖሮ እኔ እሆን ነበር። እጇ ተቆርጧል።

ይህ የፍትህ ቁርጠኝነት የአንድ ሰው ማህበራዊ አቋም ምንም ይሁን ምን በመዲና ውስጥ የተቋቋመው የማህበራዊ እና የህግ ማዕቀፍ ቁልፍ ገጽታ ነበር።

የተውባህ(ንሰሀ) ጽንሰሀሳብ የእስልምና የህግ ስርዓት ዋና ማዕከል ሲሆን ይህም ግለሰቦች ለኃጢአታቸው ከእግዚአብሔር ዘንድ ይቅርታ እንዲጠይቁ እና እንዲታረሙ እድል ይሰጥ ነበር።

5. በመዲና ውስጥ ማህበራዊ ህይወትን በመቅረጽ የሃይማኖት ሚናአ

በመዲና ውስጥ ሃይማኖታዊ ሥርዓቶች የዕለት ተዕለት ሕይወታቸው ዋና አካል ሆነ። አምስት ሰላት (ሶላት)፣ የረመዷን ጾም፣ ዘካ (ምጽዋት) እና ሌሎች ሃይማኖታዊ ተግባራት መንፈሳዊ ግዴታዎች ብቻ ሳይሆኑ በማህበረሰቡ ውስጥ ማኅበራዊ ሥርዓትንና ሥርዓትን ለማስጠበቅ ቁልፍ ነበሩ።

ሳላህ (ጸሎት)

በቀን አምስት ጊዜ የተከናወነው የሳላህ ተቋም በህዝበ ሙስሊሙ መካከል የአንድነት እና የእኩልነት ስሜት ፈጠረ። ሀብታሞችም ሆኑ ድሆች፣ ወጣትም ሆኑ ሽማግሌዎች፣ ሁሉም ሙስሊሞች በየመስጊድ ተሰብስበው ለመስገድ በመሰብሰብ የጋራ አምልኮን ጽንሰ ሃሳብ በማጠናከር እና ማህበራዊ እንቅፋቶችን በመቀነስ። መዲና ውስጥ መስጊድ የአምልኮ ስፍራ ብቻ አልነበረም; የማህበራዊ፣ የትምህርት እና የፖለቲካ እንቅስቃሴ ማዕከል ነበረች። የነቢዩ መስጊድ መዲና ለህብረተሰቡ ማእከላዊ ተቋም ሆኖ አገልግሏል፣ ሰዎች የሚማሩበት፣ ሀሳብ የሚለዋወጡበት እና መመሪያ የሚያገኙበት ቦታ ይሰጥ ነበር።

ጾም እና ረመዳን

የረመዷን ጾም በመዲና ሰዎች መካከል ያለውን የአንድነት እና የመተሳሰብ ስሜት የበለጠ አጎናጽፏል። ከንጋት እስከ ጀንበር እስክትጠልቅ ድረስ በመጾም፣ ሙስሊሞች ዕድለኛ ያልሆኑ ሰዎች የሚሰማቸውን ረሃብና ጥማት አጣጥመው የመተሳሰብ እና የመተሳሰብ መንፈስን ፈጥረዋል። ጊዜው የማሰላሰል፣ የጸሎት እና ለድሆች የሚሰጥበት ጊዜ ነበር። በረመዷን የበጎ አድራጎት ተግባራት እየበዙ መጡ፣ እና የጋራ የኢፍጣር ምግቦች (ፆምን መፈታታት) ሰዎችን በማሰባሰብ በማህበረሰቡ መካከል ያለውን ትስስር አጠናክረዋል።

የእስልምና አስተምህሮዎች በሁሉም የሕይወት ዘርፎች ላይ በሥነ ምግባር፣ በፍትሃዊነት እና በታማኝነት ላይ ትልቅ ትኩረት ሰጥተዋል። ቁርኣንና ሀዲስ በሥነ ምግባራዊ ባህሪ ላይ መመሪያ ሰጥቷል፣ አማኞች ፍትሃዊ፣ እውነተኞች፣ አዛኝ እና ለጋስ እንዲሆኑ አሳስቧል።

ፍትህ እና ፍትሃዊነት

በመዲና ፍትህ መሰረታዊ ማህበራዊ እሴት ነበር። ፍትሃዊነትን እና ገለልተኛነትን የሚያጎሉ የቁርዓን አንቀጾች የከተማዋን ህጋዊ እና ማህበራዊ ማዕቀፍ ቀርፀዋል። ቁርአን እንዲህ ይላል፡

እናንተ ያመናችሁ ሆይ በነፍሶቻችሁ ወይም በወላጆችና በዘመዶች ላይ ቢኾንም እንኳ በፍትህ ላይ ቁሙ ለአላህም መስካሪዎች ሁኑ። ሀብታምም ድሃም ቢሆን አላህ ለሁለቱም የተገባ ነው። (ሱረቱኒሳእ 4፡135)

ይህ አንቀጽ ከሌሎች ጋር በመሆን የመዲና ሙስሊሞች የግል ጥቅምና ግንኙነት ሳይገድባቸው ፍትህን እንዲያስከብሩ አዟል። ነብዩ መሐመድ በሙስሊም ባልንጀሮች ወይም በሙስሊም እና ሙስሊም ባልሆኑ መካከል አለመግባባቶችን ለመፍታት የገለልተኝነትን አስፈላጊነት ለህብረተሰቡ ያስታውሳሉ። የፍትህ አጽንዖት ማህበራዊ ስምምነትን ያጎናጸፈ ሲሆን አድልዎን፣ ወገንተኝነትን እና ሙስናን ገድቧል።

ወንድማማችነት እና አንድነት

የእስልምና አስተምህሮ ሙስሊሞች አንድነትንና ወንድማማችነትን እንዲያጎለብቱ አበረታቷል። በመዲና ዘመን ከተመዘገቡት ክንዋኔዎች አንዱና ዋነኛው የጀርባ፣ የጎሳ እና የብሄር ልዩነት ቢኖርም ጥብቅ ትስስር ያለው ማህበረሰብ መመስረቱ ነው። ቁርኣኑ አጽንዖት ይሰጣል፡

የአላህንም ገመድ ሁላችሁም ያዙ። አትለያዩም። ( ሱረቱ አልኢምራን 3፡103 )

ይህ ጥቅስ አንድነት እና ትብብር ላይ ያለውን ትኩረት ያንጸባርቃል። ነብዩ መዲና ከመግባታቸው በፊት ዋነኛ የግጭት ምንጭ የነበረው ጎሰኝነት ተስፋ ቆርጦ ነበር እናም ሙስሊሞች እራሳቸውን እንደ ትልቅ እምነት ላይ የተመሰረተ ወንድማማችነት እንዲመለከቱ ተበረታተዋል። የሙስሊሙ ማህበረሰብ (ኡማህ) አንድነት በመዲና ውስጥ ያለውን ማህበራዊ መስተጋብር እና የፖለቲካ ትብብርን የሚመራ ዋና እሴት ሆነ።

የነቢዩ ሙሐመድ የግጭት አፈታት እና ሰላም የማስፈን አካሄድ በመዲና ማህበራዊ ገጽታ ላይ ትልቅ ሚና ተጫውቷል። በህዝበ ሙስሊሙ ውስጥም ሆነ ሙስሊም ካልሆኑ ወገኖች ጋር አለመግባባቶችን በማስተናገድ ረገድ የነበረው አመራር እና ጥበብ ከዚህ ቀደም በጎሳ ግጭት በተሞላባት ከተማ ሰላምን ለማስጠበቅ ወሳኝ ነበር።

ነብዩ እንደ አስታራቂ

መዲና ከመድረሱ በፊት የአውስ እና የኸዝራጅ ጎሳዎች ለረጅም ጊዜ የዘለቀ የደም ፍጥጫ ውስጥ ነበሩ። ነብዩ ሙሐመድ (ሶ.ዐ.ወ) በተሰደዱበት ወቅት የመዲናን ጎሳዎች እንደ መንፈሳዊ መሪ ብቻ ሳይሆን እንደ ጎበዝ አስታራቂም አቀባበል አድርገውላቸዋል። ተቀናቃኝ ወገኖችን በማሰባሰብ ሰላምን የመደራደር ብቃቱ የተረጋጋና የተስማማ ማህበረሰብ ለመመስረት ማዕከላዊ ነበር።

የሁዳይቢያህ ስምምነት፡ የዲፕሎማሲ ሞዴል

በነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) የዲፕሎማሲ ጥበብ ውስጥ ከሚጠቀሱት አንዱና ዋነኛው በ628 ዓ.ም በሙስሊሞች እና በመካ የቁረይሽ ጎሳ መካከል የተፈረመው የሁዳይቢያህ ስምምነት ነው። ስምምነቱ መጀመሪያ ላይ ለሙስሊሙ የማይመች ቢመስልም በሁለቱ ወገኖች መካከል ጊዜያዊ እርቅ እንዲኖርና ሰላማዊ ግንኙነት እንዲኖር አድርጓል። ስምምነቱ ነቢዩ ግጭቶችን በሰላማዊ መንገድ ለመፍታት ያላቸውን ቁርጠኝነት እና ለበለጠ ጥቅም ለመደራደር ያላቸውን ፍላጎት አሳይቷል።

ዲፕሎማሲ፣ ስምምነትን እና ሰላምን በማስፈን ረገድ ነብዩ የተዉት ምሳሌ በመዲና ማህበረሰብ ውስጥ የፍትህ እና የእርቅ መርሆዎች ትልቅ ቦታ ይሰጡ ነበር።

6. ሴቶች በመዲና ወቅት፡ አዲስ ማህበራዊ ሚና

በመዲና ዘመን ከተከሰቱት ለውጦች መካከል አንዱ የሴቶች ማህበራዊ ደረጃ እና ሚና ለውጥ ነው። እስልምና ከመምጣቱ በፊት በአረብ ማህበረሰብ ውስጥ ያሉ ሴቶች መብት የተገደበ እና ብዙ ጊዜ እንደ ንብረት ይታይ ነበር። የእስልምና አስተምህሮ በነብዩ መሐመድ በመዲና ሲተገበር ይህንን ተለዋዋጭነት በከፍተኛ ደረጃ በመቀየር ለሴቶች ክብር፣ ህጋዊ መብት እና በክልሉ ታይቶ የማይታወቅ ማህበራዊ ተሳትፎ እንዲኖር አድርጓል።

የውርስ ህጎች

ውርስን በተመለከተ የተገለጸው የቁርዓን መገለጥ ሴቶች እንደ ሴት ልጆች፣ ሚስቶች ወይም እናቶች ከቤተሰባቸው ሀብት የተረጋገጠ ድርሻ እንዳላቸው አረጋግጧል። ቁርአን እንዲህ ይላል፡

ለወንዶች ወላጆች እና የቅርብ ዘመዶች ከተዉት ነገር ድርሻ አላቸው። ለሴቶችም ወላጆች እና የቅርብ ዘመዶች ከተዉት ትንሽም ሆነ ብዙ ህጋዊ ድርሻ አላቸው። (ሱረቱኒሳእ 4፡7)

ይህ ቁጥር እና ሌሎች ሴቶች ከአሁን በኋላ ከቤተሰባቸው ሀብት መገለል እንዳይችሉ ልዩ የሆነ የውርስ ማዕቀፍ አስቀምጠዋል። የንብረት መውረስ መብት ለሴቶች ኢኮኖሚያዊ ዋስትና እና የራስ ገዝነት ዋስትና ሰጥቷል።

ጋብቻ እና ጥሎሽ

የፍቺ መብቶች

እስልምና በእውቀት እና በትምህርት ላይ ያለው ትኩረት ለወንዶችም ለሴቶችም ተዳረሰ። የነብዩ መሐመድ ትምህርቶች ሴቶች እውቀትን እንዲፈልጉ ያበረታታቸዋል, እና የትምህርት ፍለጋው በፆታ የተገደበ እንዳልሆነ ግልጽ አድርጓል. በወቅቱ ከነበሩት በጣም ታዋቂ ሴት ሊቃውንት አንዷ አኢሻ ቢንት አቡበከር የነብዩ ሚስቶች አንዷ የሆነችው በሀዲስ እና በእስልምና ህግጋት ላይ ባለስልጣን የሆነችው። አስተምህሮቿ እና ግንዛቤዎቿ በወንዶችም በሴቶችም ይፈለጋሉ፣ እናም የሐዲስ ሥነጽሑፍን ለመጠበቅ ወሳኝ ሚና ተጫውታለች።

የሃይማኖት ተሳትፎ

ሴቶች በመስጊድ አዘውትረው ተሳታፊ ነበሩ፣ ሶላት፣ ሃይማኖታዊ ትምህርቶችን እና ትምህርታዊ ስብሰባዎችን ይከታተሉ ነበር። ነብዩ መሐመድ ሴቶችን በሃይማኖታዊ ህይወት ውስጥ ማካተት አስፈላጊ መሆኑን አፅንዖት ሰጥተዋል, እና የመዲና መስጊዶች ወንዶች እና ሴቶች ጎን ለጎን የሚሰግዱበት እና የሚማሩባቸው ክፍት ቦታዎች ነበሩ.

ማህበራዊ እና የበጎ አድራጎት ተግባራት

በመዲና ያሉ ሴቶች በበጎ አድራጎት እና በማህበራዊ ጉዳዮች ላይ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል።እንቅስቃሴዎች. ድሆችን በመርዳት፣ የታመሙትን በመንከባከብ እና የማህበረሰቡን ፍላጎት በመደገፍ ንቁ ተሳታፊ ነበሩ። እነዚህ እንቅስቃሴዎች በግል ሉል ላይ ብቻ የተገደቡ አልነበሩም; ሴቶች ለመዲና ማህበረሰብ ደህንነት አስተዋፅዖ አበርክተዋል ።

ፖለቲካዊ ተሳትፎ

በመዲና ያሉ ሴቶችም በፖለቲካ ህይወት ውስጥ ተጠምደዋል። ሴቶች ለነቢዩ መሐመድ ታማኝነታቸውን በሰጡበት በአቃባ ቃል ኪዳን ላይ ተሳትፈዋል። ይህ የፖለቲካ ተግባር ሴቶች የሙስሊሙ ኡማ ዋነኛ አባል ሆነው የራሳቸው ወኪል እና በህብረተሰቡ አስተዳደር ውስጥ ሚና ያላቸው መሆናቸውን ያሳየ ነበር።

7. በመዲና ውስጥ ሙስሊም ያልሆኑ ማህበረሰቦች፡ ብዙነት እና አብሮ መኖር

በመዲና ከታዩት ገጽታዎች አንዱ ሙስሊም እና ሙስሊም ያልሆኑ ሰዎች በአንድ ከተማ ውስጥ መኖራቸው ነው። የመዲና ሕገ መንግሥት የአይሁድ ነገዶችን እና ሌሎች ሙስሊም ያልሆኑ ቡድኖችን ጨምሮ የተለያዩ ሃይማኖታዊ ማህበረሰቦች በሰላም አብረው እንዲኖሩ ማዕቀፍ አዘጋጅቷል። ይህ ወቅት በእስላማዊ መርሆዎች በሚመራ ማህበረሰብ ውስጥ የሃይማኖት ብዝሃነት ቀደምት ምሳሌ ነው።

ነብዩ መሐመድ ወደ መዲና ከመግባታቸው በፊት ከተማዋ የበኑ ቀይኑቃ፣ ባኑ ነዲር እና ባኑ ቁራይዛን ጨምሮ የአይሁድ ጎሳዎች ይኖሩባት ነበር። እነዚህ ጎሳዎች በከተማው ኢኮኖሚ እና ፖለቲካዊ ህይወት ውስጥ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል. የመዲና ሕገ መንግሥት ሕገ መንግሥቱን አክብረው ለከተማው መከላከያ አስተዋጽኦ እስካደረጉ ድረስ ሃይማኖታቸውን በነፃነት እንዲከተሉና የውስጥ ጉዳዮቻቸውን በነፃነት እንዲመሩ አድርጓል።

ነብዩ ከአይሁድ ጎሳዎች ጋር የነበረው ግንኙነት መጀመሪያ ላይ በመከባበር እና በመተባበር ላይ የተመሰረተ ነበር። የአይሁድ ጎሳዎች እንደ ትልቅ የመዲናን ማህበረሰብ አካል ተደርገው ይወሰዱ ነበር፣ እናም ለከተማው ደህንነት የበኩላቸውን አስተዋፅዖ እንዲያደርጉ እና በህገ መንግስቱ የተቀመጡትን የሰላም ስምምነቶች እንዲጠብቁ ይጠበቅባቸው ነበር።

የመጽሐፉን ባለቤቶችም በመልካሚቱ መንገድ እንጂ አትከራከር። ከነሱም በበደል የሠሩት ሲቀሩ። እኛ ወደኛ በተወረደውና ወደ አንተ በተወረደው አመንን በላቸው። አምላካችንና አምላካችሁ አንድ ብቻ ነው፤ እኛም ለእርሱ ታዛዦች ነን።” (ሱረቱ አልአንከቡት 29፡46)

ይህ ጥቅስ በመዲና በነብዩ (ሰ. አይሁዶች፣ ክርስቲያኖች እና ሌሎች ሙስሊም ያልሆኑ ሰዎች ባህላዊ ተግባሮቻቸውን የማምለክ እና የመንከባከብ ነፃነት ተሰጥቷቸዋል፣ ይህም ለመዲናን ማህበረሰብ ብዝሃነት ባህሪ አስተዋፅዖ አድርጓል።

የመጀመሪያው ትብብር ቢኖርም በሙስሊሙ ማህበረሰብ እና በአንዳንድ የመዲና አይሁዶች ጎሳዎች መካከል አለመግባባት ተፈጥሮ ነበር፣በተለይም አንዳንድ ጎሳዎች የህገመንግስቱን ድንጋጌዎች በመጣሱ ከሙስሊሞች ውጫዊ ጠላቶች ጋር በማሴር ነበር። እነዚህ ግጭቶች በመጨረሻ ወደ ወታደራዊ ግጭት እና አንዳንድ የአይሁድ ነገዶች ከመዲና እንዲባረሩ አድርጓቸዋል. ነገር ግን እነዚህ ክስተቶች ህገ መንግስቱን ለመጣስ ብቻ የተነደፉ እና በአይሁዶች ወይም በሌሎች ሙስሊም ያልሆኑ ማህበረሰቦች ላይ ሰፋ ያለ የማግለል ወይም የማድላት ፖሊሲን የሚያመለክቱ አልነበሩም።

የመዲና ሕገ መንግሥት አጠቃላይ ማዕቀፍ አንድ ሙስሊምአብዛኛ ማህበረሰብ ሃይማኖታዊ ብዝሃነትን እና ሰላማዊ አብሮ መኖርን እንዴት እንደሚያስተናግድ ትልቅ ምሳሌ ሆኖ ቆይቷል።

8. የመዲና ማህበረፖለቲካዊ መዋቅር፡ አስተዳደር እና አስተዳደር

የነቢዩ ሙሐመድ በመዲና ያደረጉት አመራር መንፈሳዊ እና ፖለቲካዊ ነበር። ከጎረቤት ኢምፓየር ገዥዎች በተለየ መልኩ፣ ብዙ ጊዜ በፍፁም ሃይል ያስተዳድራሉ፣ የነብዩ አመራር የተመሰረተው በቁርዓን እና በሱና (ምሳሌ) በቀረበ የሞራል እና የስነምግባር ማዕቀፍ ነው። የአመራር ዘይቤው የጋራ መግባባትን፣ መመካከርን እና ፍትህን በማጉላት በመዲና ውስጥ ባሉ የተለያዩ ቡድኖች መካከል የአንድነት እና የመተማመን ስሜት እንዲፈጠር አድርጓል።

ነቢይ እንደ የሃይማኖት መሪ

ነቢይ እንደ የፖለቲካ መሪ

እነዚያም ጌታቸውን የተቀበሉ ሶላትንም ያጸኑት ጉዳዮቻቸውም በመካከላቸው መመካከር የሆነ. (ሱረቱሹራ 42፡38)

ፍትህ በመዲና ውስጥ ከነበሩት የእስልምና አስተዳደር ስርዓት ማእከላዊ ምሰሶዎች አንዱ ነበር። የነብዩ መሐመድ አስተዳደር በማህበራዊ ደረጃ፣ ሃብት እና የጎሳ ግንኙነት ሳይለይ ፍትህ ለሁሉም ተደራሽ መሆኑን በማረጋገጥ ላይ አተኩሯል። ይህ ከእስልምና በፊት ከነበረው የአረብ ሥርዓት ጋር ፍጹም ተቃርኖ ነበር፣ ፍትህ ብዙ ጊዜ ለኃያላን ነገዶች ወይም ግለሰቦች ያደላ ነበር።

ቃዲ (የዳኝነት) ስርዓት

በመዲና በነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ስር የነበረው የዳኝነት ስርዓት በቁርኣን መርሆች እና በሱና ላይ የተመሰረተ ነበር። ነቢዩ ራሳቸው ዋና ዳኛ በመሆን አለመግባባቶችን በመፍታት እና ፍትህ መሰጠቱን አረጋግጧል። ከጊዜ በኋላ ሙስሊሙ ማህበረሰብ እያደገ ሲሄድ በእስልምና ህግ መሰረት ፍትህን ለማስፈን የሚረዱ ግለሰቦችን አስቃዲስ(ዳኞች) ሾመ። እነዚህ ዳኞች የተመረጡት በኢስላማዊ አስተምህሮ እውቀት፣ በታማኝነት እና በፍትሃዊነት የመዳኘት ችሎታቸው ነው።

የነቢዩ የፍትህ አቀራረብ ፍትሃዊነትን እና ገለልተኛነትን አፅንዖት ሰጥቷል። አንድ ዝነኛ ክስተት ከአንድ ታዋቂ ቤተሰብ ውስጥ ስትሰርቅ የተያዘች ሴት ነበረች። አንዳንድ ግለሰቦች በከፍተኛ ደረጃዋ ምክንያት ከቅጣት እንድትታደግ ጠቁመዋል። የነቢዩ ምላሽ ግልጽ ነበር፡

ከናንተ በፊት የነበሩት ሰዎች የተበላሹት በድሆች ላይ ህጋዊ ቅጣት ስለሚቀጡና ባለጸጎችን ይምራሉና ነፍሴ በእጁ በሆነው በእርሱ ነው! የሙሐመድ ልጅ ፋጢማ ብትሰርቅ ኖሮ እኔ እሆን ነበር። እጇ ተቆርጧል።

የመዲና ዘመን መገለጫ ከሆኑት ነገሮች አንዱ በማህበራዊ ደህንነት እና በህዝብ ሃላፊነት ላይ ማተኮር ነው። ቁርኣን እና የነብዩ አስተምህሮዎች ለችግረኞች እንክብካቤ፣ ለአቅመ ደካሞች ጥበቃ እና ፍትሃዊ የሀብት ክፍፍል ላይ ትልቅ ቦታ ሰጥተዋል። ይህ በማህበራዊ ፍትህ ላይ ያተኮረ ትኩረት በመዲና የእስልምና አስተዳደር መገለጫ ነበር።

ዘካ እና ሰደቃ (ምጽዋት)

ከዘካ በተጨማሪቲ፣ ሙስሊሞች ድሆችን፣ ወላጅ አልባ ሕፃናትን፣ መበለቶችን እና መንገደኞችን ለመደገፍ አዳቃህ (በጎ ፈቃደኝነት በጎ አድራጎት) እንዲሰጡ ተበረታተዋል። በበጎ አድራጎት ልገሳ ላይ ያለው ትኩረት የልግስና እና የመደጋገፍ ባህል እንዲፈጠር ረድቷል፣ይህም በማህበረሰቡ ውስጥ ማንም ሰው በሕይወት የመትረፍ አቅም ሳይኖረው እንዳይቀር ለማድረግ ወሳኝ ነበር።

የህዝብ መሠረተ ልማት እና አገልግሎቶች

የማህበረሰቡ ደህንነት እስከ አካባቢው እንክብካቤ ድረስ ተዘረጋ። ነቢዩ ሙሐመድ ለሀብት ጥበቃ እና የተፈጥሮ መኖሪያዎችን ለመጠበቅ ተከራክረዋል. የእሱ አስተምህሮት ሙስሊሞች እንስሳትን በደግነት እንዲይዙ እና ከብክነት እንዲርቁ አበረታቷቸዋል፣ ይህም የሰውን ደህንነት ብቻ ሳይሆን የተፈጥሮን ዓለም መጋቢነት ያቀፈ አጠቃላይ የአስተዳደር አካሄድን ያንፀባርቃል።

የመዲና አስተዳደር በነብዩ (ሰ. የቀደምት ሙስሊም ማህበረሰብ ከመካ ቁረይሾች እንዲሁም የእስልምናን መስፋፋት ከሚቃወሙ ጎሳዎችና ቡድኖች ከፍተኛ ጥላቻ ገጥሞት ነበር። በምላሹም ነቢዩ ሙሐመድ የተደራጀ እና ሥነ ምግባራዊ የሆነ፣ ከእስልምና የፍትህ እና የርህራሄ መርሆዎች ጋር የተጣጣመ ግልጽ የሆነ የተሳትፎ ህግጋት ያለው ወታደራዊ ስርዓት አቋቋሙ።

የተሳትፎ ደንቦች

በጦርነት ውስጥ የተመጣጣኝነት መርህም አጽንዖት ተሰጥቶታል፣ ይህም ማንኛውም ወታደራዊ ምላሽ ለአደጋ ደረጃው ተስማሚ መሆኑን ያረጋግጣል። ይህ የጦርነት ሥነ ምግባራዊ አካሄድ የሙስሊሙን ወታደር በአካባቢው ካሉ ሌሎች ነገዶች እና ኢምፓየሮች ብዙ ጊዜ ጨካኝ እና አድሎአዊ ያልሆነ ስልቶችን እንዲለይ ረድቶታል።

የበድር ጦርነት እና የመዲና መከላከያ

በመዲና ጊዜ ከታዩት ወታደራዊ ክንውኖች አንዱ የበድርን ጦርነት 624 ዓ.ም ነው። የመካ ቁረይሾች ታዳጊውን የሙስሊም ማህበረሰብ ለማጥፋት በመፈለግ በበድር የውሃ ጉድጓዶች አቅራቢያ ከሙስሊሞች ጋር ለመጋፈጥ ብዙ ሰራዊት ላኩ። የሙስሊሙ ሃይሎች እጅግ በጣም ብዙ ቢበልጡም ትልቅ ድል አስመዝግበዋል ይህም የእግዚአብሔር ሞገስ እንደ መለኮታዊ ምልክት ተደርጎ ታይቶ የሙስሊሙን ማህበረሰብ ሞራል ከፍ አድርጓል።

የመዲናን መከላከል እና ሙስሊሙን ማህበረሰብ የመጠበቅ ሰፊው ስልት የነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) አመራር ቁልፍ ትኩረት ሆነ። በህይወት ዘመናቸው፣ ወታደራዊ ዘመቻዎችን መምራቱን ቀጠለ፣ ነገር ግን ሁሌም አላማው ለሙስሊሙ ኡማ ሰላም፣ ደህንነት እና ፍትህን ማስፈን ነው።

9. በመዲና ውስጥ የኢኮኖሚ መዋቅር እና ንግድ

በነብዩ መሐመድ ዘመን የመዲና ኢኮኖሚያዊ ለውጥ የዚህ ዘመን የማህበራዊ ገጽታ ሌላው ቁልፍ ገጽታ ነበር። የከተማዋ ኢኮኖሚ በዋነኛነት ከግብርና እና ጎሳነት ወደ ተለያዩ አካባቢዎች ተለወጠ፣ ይህም በንግድ፣ ንግድ እና በስነ ምግባራዊ የንግድ ልምዶች ላይ አተኩሯል። የእስልምና የኢኮኖሚ መርሆች፣ በቁርዓን እና በሱና ውስጥ እንደተገለጸው፣ የዚህን አዲስ የኢኮኖሚ ሥርዓት እድገት መርተዋል።

ከእስልምና መምጣት በፊት የመዲና ኢኮኖሚ በዋናነት በግብርና ላይ የተመሰረተ ነበር። በከተማው ዙሪያ ያለው ለም መሬት የቴምር፣የጥራጥሬ እና ሌሎች ሰብሎችን የሚደግፍ ሲሆን በዙሪያው ያለው ኦሳይስ በቂ ውሃ ለመስኖ አገልግሎት ይሰጣል። በተለይ የአይሁድ ነገዶች በግብርና ብቃታቸው የታወቁ እና በከተማዋ ኢኮኖሚ ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወቱ ነበር።

በመዲና የንግድ መስመሮቹ ላይ ያለው ስትራቴጂካዊ ቦታ ይገናኛል።አረቢያ፣ ሌቫን እና የመን ለንግድ ወሳኝ ማዕከል አድርጓታል። የከተማዋ ኢኮኖሚ በንግድ የዳበረ ሲሆን ነጋዴዎችና ነጋዴዎች በሸቀጦች እና በሀብት ዝውውር ውስጥ ወሳኝ ሚና ተጫውተዋል። ነብዩ መሐመድ ራሳቸው ነቢይነትን ከማግኘታቸው በፊት የተሳካላቸው ነጋዴ ነበሩ፣ እና አስተምህሮታቸው በንግድ ውስጥ ታማኝነትን እና ስነምግባርን አስፈላጊነት ያጎላል።

ፍትሃዊ የንግድ ልምዶች

ሚዛን ሙሉ ስጡ። ከአጥፊዎቹም አትሁኑ። ሚዛናዊ ሚዛንም አድርጉ። (ሱረቱሹዓራ 26፡181182)

ነጋዴዎች ትክክለኛ ክብደቶችን እና መለኪያዎችን እንዲያቀርቡ፣ በንግግራቸው እውነተኛ መሆን እና ከማጭበርበር ድርጊቶች እንዲቆጠቡ ይጠበቅባቸው ነበር። በተለይ የንግድ እና የፋይናንስ ግብይቶች በስነምግባር የታነጹ መሆናቸውን ለማረጋገጥ የኦሪባ(አራጣ) ክልከላ አስፈላጊ ነበር። በወለድ ላይ የተመሰረተ ብድር ከእስልምና በፊት በነበረው አረቢያ የተለመደ ነበር, ምክንያቱም በዝባዥ እና ለድሆች ጎጂ ነው ተብሎ ይታሰባል.

የገበያ ደንብ

የመዲና የኤኮኖሚ ስርዓት በትርፍ እና በሀብት ክምችት ላይ ብቻ ያተኮረ አልነበረም። ማህበራዊ ሃላፊነት እና ፍትሃዊ የሀብት ክፍፍል ለኢስላማዊው የኢኮኖሚ ማዕቀፍ ማዕከላዊ ነበሩ። የነቢዩ ሙሐመድ አስተዳደር በዘካ፣ በበጎ አድራጎት እና በአጠቃላይ ህብረተሰቡን የሚጠቅሙ የጋራ ፕሮጀክቶችን በመደገፍ የሀብት መጋራትን አበረታቷል።

ዘካ እና የሀብት ክፍፍል

ቀደም ሲል እንደተገለጸው ዘካ (ግዴታ ምጽዋት) የእስልምና ዋና ምሰሶ ሲሆን ለሀብት መልሶ ማከፋፈያ ጠቃሚ የኢኮኖሚ መሳሪያ ሆኖ አገልግሏል። ባለጸጎች ድሆችን፣ ወላጅ አልባ ሕፃናትን፣ መበለቶችን እና ሌሎች አቅመ ደካሞችን ለመደገፍ ከሀብታቸው የተወሰነውን ማዋጣት ይጠበቅባቸው ነበር። ይህ የዘካ ሥርዓት ሀብት በጥቂቶች እጅ እንዳይሰበሰብና የሁሉም ማኅበረሰብ አባላት መሠረታዊ ፍላጎቶች እንዲሟሉ አድርጓል።

የዘካ መርሆች ከቀላል ምጽዋት አልፈው ተዘርግተዋል። ለኢኮኖሚያዊ ፍትህ እና ማህበራዊ እኩልነት ሰፊ ራዕይ አካል ነበሩ። ነቢዩ ሙሐመድ ሀብት ከአላህ ዘንድ የተሰጠ አደራ መሆኑን አጽንኦት ሰጥተው ነበር፣ እና በሀብት የተባረኩ ሰዎች ሀብትን ለህብረተሰቡ መሻሻል የመጠቀም ኃላፊነት አለባቸው።

ለተጎጂዎች ድጋፍ

ስለዚህ በመዲና የነበረው የኤኮኖሚ ሥርዓት ሀብት ማፍራት ብቻ ሳይሆን የህብረተሰቡን ሁለንተናዊ ደህንነት በሚያስጠብቅ መልኩ ጥቅም ላይ መዋሉን ማረጋገጥ ነበር። ይህ ሚዛናዊ የኢኮኖሚክስ አካሄድ፣ የግለሰብ ኢንተርፕራይዝን ከጋራ ኃላፊነት ጋር በማጣመር የበለጠ ፍትሃዊ እና ሩህሩህ ማህበረሰብ ለመፍጠር ረድቷል።

10. ትምህርት እና እውቀት በመዲና ጊዜ

የመዲና ዘመንም ነብዩ መሐመድ እውቀትን ፍለጋ ላይ ትልቅ ትኩረት ሲሰጡ የእውቀት እና የትምህርት እድገት ወቅት ነበር። የእስልምና አስተምህሮዎች ወንዶችም ሆኑ ሴቶች እውቀትን እና ጥበብን እንዲፈልጉ ያበረታታ ነበር, እናም ትምህርት በመዲና ውስጥ የማህበራዊ ትስስር ዋና አካል ሆኗል.

የመዲና ትምህርት ቀዳሚ ትኩረት ሃይማኖታዊ ትምህርት ነበር። ቁርኣን ለመማር መሰረት የሆነው ፅሁፍ ሲሆን ንባቡ፣ ሃፍዞው እና ትርጉሙ የኢስላማዊ ትምህርት አስኳል ነበር። ነብዩ መሐመድ እራሳቸው ቁርኣንን ለባልደረቦቻቸው በማስተማር እና ትርጉሙን በማስረዳት ዋና አስተማሪ ነበሩ። የመስጊዱ አገልጋይed እንደ የመጀመሪያ ደረጃ የትምህርት ተቋም፣ ሙስሊሞች ስለ እምነታቸው ለመማር የተሰበሰቡበት።

የቁርዓን ጥናቶች

ቁርአንን መማር ለእያንዳንዱ ሙስሊም ሃይማኖታዊ ግዴታ ተደርጎ ይወሰድ ነበር። የቁርዓን ጥናቶች ጽሑፉን በቃላት መያዝ ብቻ ሳይሆን ትርጉሙን፣ ትምህርቶቹን እና በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ያለውን አተገባበር መረዳትን ያካትታል። ነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ባልደረቦቻቸው ቁርኣንን እንዲያጠኑ እና ለሌሎች እንዲያስተምሩ በማበረታታት በመዲና የሃይማኖት ትምህርት ባህልን በማዳበር

ሀዲስ እና ሱና

ከቁርኣን በተጨማሪ ሱና በመባል የሚታወቁት የነብዩ ሙሐመድ ትምህርቶች እና ተግባራት ወሳኝ የእውቀት ምንጭ ነበሩ። የነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) ባልደረቦች ንግግራቸውን እና ድርጊቶቻቸውን በቃላቸው በማሸመድ እና መዝግበውታል ይህም ከጊዜ በኋላ ሀዲስ በመባል ይታወቃል። የነቢዩን መመሪያ በተለያዩ የሕይወት ዘርፎች ማለትም ከአምልኮ እስከ ማኅበራዊ ምግባራትን ለመረዳት የሐዲስ ጥናት አስፈላጊ ነበር።

የመዲና ዘመን የበለፀገ የሐዲስ ምሁር ባሕል የሚሆንበትን ጅምር ተመልክቷል። የነብዩ (ሶ.ዐ.ወ) አስተምህሮዎች መቆየታቸው እና መተላለፉ የእስልምና ህግን፣ ስነ መለኮትን እና ስነምግባርን በመቅረጽ ረገድ ወሳኝ ነበር። 10.2 ዓለማዊ እውቀት እና ሳይንሶች የሀይማኖት ትምህርት ማእከላዊ ሆኖ ሳለ ዓለማዊ እውቀትን መሻት በመዲናም ይበረታታ ነበር። ነቢዩ ሙሐመድ በታዋቂነት እንዲህ ብለዋል፡

እውቀትን መፈለግ በእያንዳንዱ ሙስሊም ላይ ግዴታ ነው።

በእውቀት ላይ ያለው ኢስላማዊ አፅንዖት በኋለኞቹ እስላማዊ ሥልጣኔዎች ላይ ለደረሱት አእምሯዊ ክንዋኔዎች መሠረት ጥሏል፣በተለይ በእስልምና ወርቃማ ዘመን የሙስሊም ሊቃውንት ለሳይንስ፣ሕክምና፣ሒሳብ እና ፍልስፍና ከፍተኛ አስተዋፅዖ ያደረጉበት ነበር።

የመዲና ጊዜ ሴቶችን በትምህርት ዘርፍ በማካተቱ ታዋቂ ነበር። ነብዩ መሐመድ እውቀትን መፈለግ ለወንዶች እና ለሴቶች እኩል አስፈላጊ እንደሆነ አጽንኦት ሰጥተዋል። ሚስቶቹ በተለይም አኢሻ ቢንት አቡበክር በማህበረሰቡ የእውቀት ህይወት ውስጥ ንቁ ተሳታፊዎች ነበሩ። አኢሻ በሐዲስ እና በእስልምና ፊቅህ ላይ ግንባር ቀደም ባለሥልጣኖች ሆናለች፣ አስተምህሮቿም በወንዶችም በሴቶችም ተፈላጊ ነበሩ።

ሴቶች በትምህርት ላይ ያላቸው ተሳትፎ ከእስልምና በፊት ከነበረው የአረብ ማህበረሰብ በጣም የራቀ ነበር፣ ሴቶች ብዙ ጊዜ የመማር እድል ይከለከሉ ነበር። ስለዚህ የመዲና ዘመን ትምህርት ፆታ ሳይለይ ለሁሉም የማህበረሰቡ ክፍሎች እንደ መብት እና ኃላፊነት የሚታይበትን ጊዜ ይወክላል።

ማጠቃለያ

በነቢዩ መሐመድ መሪነት የመዲና ጊዜ የነበረው ማኅበራዊ ገጽታ በእስልምና ታሪክ ውስጥ የለውጥ ዘመንን ይወክላል፣ የፍትህ፣ የእኩልነት እና የርህራሄ መርሆዎች አንድ ወጥ ማህበረሰብ ለመፍጠር ይተገበራሉ። የመዲና ሕገ መንግሥት፣ ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ ፍትህን ማሳደግ፣ የሴቶችን ደረጃ ከፍ ማድረግ፣ ሃይማኖታዊ ብዝሃነትን መጠበቅ፣ አንድና ሁለንተናዊ ማኅበረሰብ እንዲፈጠር አስተዋጽኦ አድርገዋል።

በመዲና ጊዜ የተካሄደው ተሀድሶ ከእስልምና በፊት በነበረው የአረብ ማህበረሰብ ውስጥ የነበሩትን ብዙ ኢፍትሃዊ እና ኢፍትሃዊነቶችን በመቅረፍ ኢስላማዊ የስነምግባር መርሆዎችን መሰረት ያደረገ አዲስ ማህበራዊ ስርአት ለመፍጠር መሰረት ጥሏል። ነቢዩ ሙሐመድ በአመራርነታቸው ፍትሃዊ እና ፍትሃዊ የሆነ ማህበረሰብ ለመገንባት ሃይማኖታዊ ትምህርቶች እንዴት እንደሚተገበሩ አሳይተዋል ፣ ይህም ለመጪው ትውልድ ምሳሌ ይሆናል።

የመዲና ጊዜ በዓለም ዙሪያ ላሉ ሙስሊሞች መነሳሳት ሆኖ ቀጥሏል፣ ይህም በእምነት፣ በእውቀት እና በፍትህ ላይ የተመሰረተ ማህበረሰብ እንዴት ተስማምቶ እንደሚኖር ያሳያል። ከመዲና የተማሩት ትምህርቶች በእስላማዊ አስተሳሰብ፣ ህግ እና ባህል ላይ ተጽእኖ እያሳደሩ ይገኛሉ፣ ይህም ጊዜ የማይሽረው የመንፈሳዊነት እና የህብረተሰብ አደረጃጀት ውህደት ምሳሌ ያደርገዋል።